DEDECO

Budynek kliniczno-dydaktyczno-badawczy PUM

Rok
2020
Lokalizacja
Szczecin
Projekt
Projekt koncepcyjny (konkursowy), budowlany, wykonawczy i projekt wnętrz
Wizualizacje
Piotr Zieliński - z zewnątrz, Daako - wewnątrz
Inwestor
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Powierzchnia całkowita
65 374 m²
Nagrody
1 miejsce w konkursie architektonicznym

Uznaliśmy, że racjonalizm funkcji będzie najwłaściwszym fundamentem do opracowania projektu nowego budynku akademickiego przy ul. Unii Lubelskiej w Szczecinie. Istotnym elementem pracy jest też zintegrowanie projektowanej zabudowy z otoczeniem i utrzymanie wyjątkowego charakteru dzielnicy Pogodno. Dzięki zachowaniu ciągłości tradycji budowania zgodnego z lokalnym duchem pragniemy tworzyć jednorodną – harmonijną przestrzeń. Przez to nowy obiekt stanie się realnym wzbogaceniem istniejącego otoczenia czerpiąc jednocześnie wartość z zachowania ciągłości historii.

Elementami strukturalnymi tworzącymi otoczenie urbanistyczne inwestycji są: drobna zabudowa mieszkaniowa w większości jednorodzinna od strony wschodniej i północnej, zespół budynków szpitala od zachodu oraz tereny ogródków działkowych od strony południowej. Obiektem dominującym w tej strukturze jest istniejący szpital. Pobliska ulica Brzozowskiego, jest obudowana wolnostojącymi, kameralnymi, 3-kondygnacyjnymi budynkami mieszkalnymi zgodnie z ideami Weishaupta (przedwojennego architekta miasta Szczecin). Warto podkreślić tak udany przykłady modernizmu, który nie zrywa całkowicie z przeszłością i dzięki temu jest nie tylko uznanym dziełem architektury, ale wciąż miłym miejscem do mieszkania. Nowe obiekty dzisiejszego szpitala przy Unii Lubelskiej, wybudowane po 1945 roku, pominęły kontekst urbanistyczny i architektoniczny zmieniając zasadniczo wcześniejszą kompozycję 

Teren przyszłej inwestycji leży więc w miejscu zaznaczonym już wyraźnie opowieścią historyczną. Nie znajduje się w zwartej zabudowie miejskiej, nie jest również pozamiejską lokalizacją kampusu uniwersyteckiego. Odcinek ulicy Unii Lubelskiej sąsiadujący bezpośrednio ze szpitalem jest dosyć skromny. Ulica zapewniająca komunikacyjną obsługę szpitala i okolicznych domów jest jak gdyby „za wąska” i po prostu nie pasuje do skali szpitala i struktury urbanistycznej Szczecina. W wymiarze urbanistycznym nowoprojektowany obiekt ma uporządkować i zagospodarować pustkę w przestrzeni miejskiej i opanować nietypowy kształt niecki istniejącego wyrobiska.

Kontekst formalny dla projektowanej inwestycji stanowi Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego „Pogodno – Reymonta”. Projektowana zabudowa została opracowana na podstawie warunków określonych w planie i jest zgodna z jego ustaleniami. Koncepcja proponuje zabudowę o strukturze analogicznej do sąsiedniego przedwojennego szpitala. W tym szerokości traktów i równie rozczłonkowany ale regularny plan zabudowy. Unikamy w ten sposób przygnębiającej masywności nowych kubatur oraz głębokich i ciemnych traktów. Wewnątrz budynków powstają w ten sposób czytelne układy komunikacyjne, bez korytarzy obwiedniowych i zakamarków, tak kłopotliwych dla użytkowników. Podział funkcjonalny jest czytelny, a więc przyjazny dla wszystkich użytkowników, intuicyjny. Nowa zabudowa wykorzystuje zastane ukształtowanie terenu. Usytuowanie dwóch kondygnacji garażu pod obrysem budynku pozwala pozostawić do swobodnego zagospodarowania zielenią wysoką znaczącą część działki inwestycyjnej. Niższe niż budynek frontowy tylne skrzydła są również wyraźnie horyzontalne. Dostosowują się do naturalnego spadku terenu, częściowo chowając w niecce wyrobiska. Dzięki temu zabudowa nie konkuruje nadto z otaczającą zabudową, a budynek frontowy staje się dla nich również ekranem akustycznym.

Zasadniczą relację przestrzenną i funkcjonalną z otoczeniem wyznacza frontowa część projektowanego budynku. Ma informować, że mamy do czynienia z obiektem służącym użyteczności publicznej o funkcji uniwersyteckiej. Przechodniowi zbliżającemu się do nowego zespołu ukazuje się długi budynek frontowy widoczny w dużym skrócie perspektywicznym, podkreślonym aleją platanów. Rano teren przed budynkiem jest w cieniu, po południu cień od słońca zapewnia rząd nowo posadzonych platanów, tworzących aleję i wprowadzający dodatkowy znak rytmicznych powtórzeń podkreślający ważność ulicy Unii Lubelskiej usytuowanej pomiędzy dwoma okazałymi budynkami uniwersytetu medycznego – „starego szpitala” i nowej planowanej właśnie zabudowy. Drzewa zmiękczają również widok en face okazałej fasady frontowej nowego kampusu i oddzielają ją od parkingów naziemnych. 

Wejście główne znajdujące się naprzeciwko dziedzińca szpitala i SOR zostało podkreślone przemianą ceglanej fasady na szklaną kurtynę, obejmującą całą wysokość budynku. Połączenie to jest zaznaczone przerwaniem alei drzew i parkingów, nowym rysunkiem chodnika i okładzin poziomych. Zamiana twardej ściany i tradycyjnych okien na jedną dużą taflę szkła jest usprawiedliwiona ulokowaniem właśnie w tym miejscu hallu głównego, w którym nie ma kondygnacji pośrednich. Wycofanie i obramowanie wejścia głównego dwiema częściami ceglanego budynku frontowego jest też bezpośrednim nawiązaniem do przedwojennego sposobu zaznaczania wejść i ważnych elementów większości budynków lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku. Zmianie uległ jednak, w stosunku do międzywojennych praktyk, kolor cegły. 

Po przejściu granicy wyznaczonej wysoką szklaną ścianą, pomimo tego, że fizycznie znajdziemy się już wewnątrz budynku, w dalszym ciągu mamy kontakt z jego otoczeniem. Widzimy nie tylko za naszymi plecami „stary” szpital, widzimy również przez szklane ściany hallu przed nami tylne, bardzo jasne, skrzydła nowego obiektu. Hall główny jest wysoki na 5 kondygnacji, szeroki na 36 i głęboki na 18 metrów. Bez względu na porę dnia, jego przestrzeń jest skąpana w świetle słonecznym – rano słońce wpada przez szklane fasady od wschodu i go rozświetla, a po południu od strony frontowej, zachodniej. Posadzka hallu głównego to przedłużenie zewnętrznego placu. Po lewej stronie hallu widzimy czarne, delikatne i eleganckie schody, jak gdyby zawieszone w przestrzeni, prowadzące na galerie kolejnych pięter. Blisko szklanej ściany frontowej, na każdym piętrze, z każdej galerii można wejść na podesty-balkony z miejscami do siedzenia i z widokiem na stojący vis a vis szpital. Tłem dla czarnych schodów i kolejnych wyżej położonych, galerii jest ta sama popielato-beżowa ceglana ściana, którą tak dobrze poznaliśmy wchodząc w ulicę Unii Lubelskiej i widząc nowy budynek. Taka sama przeciwległa ceglana ściana, po prawej stronie wejścia, jest tłem dla recepcji. Patrząc w górę, widzimy osiem, zawieszonych w hallu kapsuł – są to multimedialne sale pracy cichej. Poza ich atrakcyjnością funkcjonalną (np. możliwość śledzenia wykładów z całego świata „on line”, cicha praca własna, itp.) dodatkowo wypełniają przestrzeń niższej części hallu głównego, są kolejnymi przestrzeniami integracyjnymi. Pod nimi, przeszklona ze wszystkich stron część wspólna, z wyjściem na duży taras i z widokiem na panoramę Szczecina (w kierunku wschodnim) jest niższa, bardziej kameralna część hallu głównego.

Dokładnie naprzeciw recepcji głównej, widzimy regularny, prostokątny, duży otwór w posadzce parteru i samonośne eleganckie szklane balustrady, okalające szerokie, reprezentacyjne schody-podesty prowadzące w dół do audytorium – najważniejszej i największej sali wykładowej kampusu. Schody-podesty wykonane w drewnie, ocieplają chłód jasnej posadzki hallu głównego i zapraszają do odpoczynku i oczekiwania na kolejny wykład. Idąc w dół do głównego audytorium, doznamy miłego zaskoczenia. Tu również trafimy na kolejną kondygnację parterową – duży i przestronny hall przed audytorium, doświetlony z obu stron przeszkleniami tylnych skrzydeł. Lokalizacja audytorium na osi wschód-zachód służy także rewitalizacji założenia urbanistycznego. Tak interesujące rozwiązanie przestrzeni reprezentacyjnych w budynku jest możliwe poprzez dopasowanie się do różnicy poziomów pomiędzy ul. Unii Lubelskiej, a dnem niecki wyrobiska.

W egalitarnej strukturze uniwersytetu unikamy hierarchicznego uporządkowania jednostek w szeregu – ważniejszych bliżej, drugorzędnych dalej. Dzięki skali przestrzeni wspólnej każda z nich zachowuje swą wyjątkowość i wagę. Jej lokalizacja w przestrzeni nie jest efektem hierarchii, lecz synonimem autonomii i synergii – jedności w wielości. Efekt ten podkreśla rozplanowanie na poziomie przyziemia wzdłuż ulicy Unii lubelskiej funkcji wspólnych – sal seminaryjnych i gastronomii. Hol jako narzędzie organizacji przestrzeni  pozwala nie tylko na tworzenie równorzędnych powiązań w osi poziomej, ale także na rozbudowę struktury w kierunku pionowym. Jednostki zostały rozmieszczone gniazdowo, z prostym bezpośrednim połączeniem klatkami schodowymi i trzonami wind skupiającym przestrzennie pomieszczenia do nich przynależne. 

Istotnym elementem projektu jest szczególny nacisk na integracje w warstwie społecznej. Kluczem takiego projektowania w naszym projekcie są „węzły integracyjne” – przestrzenie wspólne, które dają szansę na intensyfikacje kontaktów, również pomiędzy różnymi grupami. W strukturze miejskiej (skala urbanistyczna) – w naszym przypadku w strukturze osiedla Pogodno – miejscem integrującym jest teren zielony dostępny dla mieszkańców Szczecina na terenach uniwersytetu – całe nowe założenie parkowe włącznie ze skarpą od strony południowej to powierzchnia terenu zielonego. 

Podobne projekty